Teknoloji çok fazla gelişti, bunla birlikte dünyanın oyun anlayışı da değişti. Biz küçüklüğümüzde oyunu sadece sokakta oynarken zamanın çocukları bilgisayar, telefon ya da konsol başından kalkmıyor. Bu olay sosyal ilişkileri fazlasıyla kötü yönde etkilerken sizler için bu yazıyı paylaşmayı gayet önemli gördük. Çocuğunuza gelişi güzel bir oyun almayın, oyun alırken dikkat edilmesi gerekenler vardır.
Bir ebeveyn olarak ilk dikkat etmeniz gereken, oyunların kutularında bulunan yaş sınırlamaları. ESRB, PEGI gibi yabancı kuruluşlar bu amaç doğrultusunda çalışmalar yapıyor. Örneğin PEGI’nin 3, 7, 12, 16 ve 18 yaş sınırlması bulunuyor. Avrupa’da satılan tüm oyunların üzerinde bu ibareler bulunuyor. Özellikle oyunların toplamda %4’ünün bile 18 yaş üzeri için hazırlandığı düşünüldüğünde, küçük yaşlardaki bireyler için genel oyunlarda yer alan içeriklerin nasıl tehlikeli olduğu ortaya çıkıyor.
İkinci olarak oyunun yaş sınırlaması dışında, genellikle arka kapağında yer alan açıklamaları okumak bile oldukça yararlı olabiliyor. Bu açıklamalarda oyunun ne gibi bir içeriği bulunacağı kısa olarak anlatılıyor. Ancak bu da yeterli gelmediyse, oyunu ilk olarak ebeveynler olarak yükleyip oynayarak da içeriği hakkında bir fikir edinmeniz mümkün. Yaş sınırlamasının belirtildiği logolarla birlikte oyunun içeriğine dair bilgiler içeren logolar da bulunuyor. Örneğin PEGI bu konuda şiddet, kötü dil kullanımı, korku, seks, uyuşturucu, ırkçılık, kumar gibi içerikleri logolarla uyarıyor. Böylelikle oyunu içeriği hakkında ebeveyni kolaylıkla uyarmış oluyor.
Bir diğer önerimiz ise oyunları çocuğunuzla birlikte oynamanız. Bu şekilde oyunları oynarken onlarla iletişim halinde kalarak, oyun hakkında ne düşündüklerini de öğrenebilirsiniz. Bu sırada bazı oyunların onlara neden uygun olmadığını da açıklamak için güzel bir fırsat edinmeniz mümkün olacaktır. Unutmayın ki iletişim, çocukları bu konuda bilinçli hale getirmek için en önemli noktalardan biridir.
Bazı oyunlarda “ebeveyn kontrolü” (Parental control) araçları bulunmaktadır. Genellikle oyunların “seçenekler” (Options) kısmından ulaşılabilen bu araçlarla birlikte, oyunda bulunan kan, küfür, şiddet içeriği vb. içerikler engellenebilmektedir. Bu şekilde hem ebeveyn olarak içiniz rahat olur, hem de çocuğunuzun oynadığı oyunu tamamen yasaklamak yerine, sadece sakıncalı içerikleri engellemeniz de mümkün.
Çevrimiçi oyunculuğun tehlikeleri
Son dönemde birçok oyun çevrimiçi özelliğe sahip olmaya başladı. Özellikle İnternet kafelerin artması ve bu kafelerde şiddet içerikli oyunların yaygınlaşıyor olması, küçük yaştaki çocukların kolaylıkla etkilenmesini sağlayabiliyor. Bu nedenle küçük yaştakilerin evde, kontrollü bir şekilde video oyunları oynaması, hem güvenlikleri, hem de gelişimleri için büyük bir önem taşıyor.
Çevrimiçi oynanan oyunlarda asıl problem, oyunun kendi içeriği değil de, oyunu oynayan diğer kişilerin davranışları oluyor. ESRB bize bu konuda biraz olsun yöl gösteriyor aslında. Dört ana başlıkla ebeveynlerin bu konuda ne tür önlemler alabileceğini açıklamışlar. İşte o önlemler:
Engelleyin
Çevrimiçi oyunlarda tanımadığınız oyuncuları engelleyebilir, çocuğunuzun kimlere çevrimiçi görünebileceğini denetleyebilir ve belli kişilerle oynamasını sağlayabilirsiniz.
Sesi/yazıyı kapatın
Çoğu çevrimiçi oyunda bulunan “mute” özelliğiyle, diğer oyuncuların yazılarını/konuşmalarını engellemeniz mümkün. Bu şekilde kötü davranış sergileyebilecek oyuncuları da baştan engellemiş oluyorsunuz.
İzleyin
Bazı oyunlar, çocuğunuzun çevrimiçi hesabına ebeveyn olarak girmenizi ve çocuğunuzun kimlerle nasıl iletişime geçtiğini görmenizi sağlayabiliyor. Bu şekilde onların kimlerle oynayıp oynayamayacağını da rahatça belirleyebiliyorsunuz.
Konuşun
Kötü davranış sergileyen oyuncuları engellemenin yanında, bu kişileri oyunun dağıtımcısı veya geliştiricisine bildirmeniz de mümkün. Bu şekilde davranan oyuncuların da başkalarını rahatsız etmesini ve oyun topluluğunun daha uygun bir topluluk olmasına yardımcı olmuş da olacaksınız.
Peki bütün bunlar yeterli mi?
Ebeveynler olarak yazımızda bahsettiklerimize dikkat etmeniz, çocuğunuzun sakıncalı içeriklerden korunmasını büyük oranda sağlayacaktır. Ancak bütün bunların dışında çocuklarınızın video oyunları konusunda eğitilmesi çok daha büyük bir önem taşıyor. Her ne kadar oyunlar, aynı kitaplar ve filmler gibi mesajlar içeriyor olsalar da, bu mesajları daha interaktif bir ortamda sundukları için daha etkili olabiliyorlar. Bu nedenle çocuklara video oyunlarına belki de birer “sanat eseri” gibi yaklaşmalarını ya da sadece birer “oyun” olarak bakmalarını sağlamanız gerekiyor. Eğer bu bahsettiklerimizi uygularsanız, özellikle günümüzde video oyunlarıyla büyüyen neslin, daha sağlıklı olmasına büyük katkıda bulunacağınızı unutmayın.